Ubezpieczenie cudzoziemca pracującego w Polsce – podstawowe informacje

Osoby, które przebywają w celach zarobkowych na terenie naszego kraju lub w państwach Strefy Schengen muszą być objęci ubezpieczeniem medycznym. Cudzoziemcy, którzy podjęli legalną pracę na podstawie umowy o pracę lub na podstawie umowy zlecenie oraz Ci, którzy prowadzą działalność gospodarczą lub są zarejestrowani w urzędzie pracy jako osoby bezrobotne, co do zasady są objęci opieką zdrowotną w ramach NFZ. Niestety od tej zasady prawo przewiduje pewne wyjątki.
Co to oznacza w praktyce?
Osoby, które nie są objęte opieką zdrowotną w ramach NFZ, powinni zadbać o własne bezpieczeństwo oraz interesy i wykupić prywatne ubezpieczenie cudzoziemca pracującego w Polsce. Oferta prywatnej ubezpieczeniowej polisy zdrowotnej dla cudzoziemców skierowana jest przede wszystkim do osób niepracujących, pracujących na podstawie umowy o dzieło, a także wszystkich osób, które czekają na uzyskanie zezwolenia na pracę dla cudzoziemców.
Obcokrajowcy, w tym również Ukraińcy i inni obywatele państw Europy Wschodniej powinni posiadać ubezpieczenie medyczne. Wskazany jest wybór ubezpieczenia, które sfinansuje i pokryje koszty prywatnego leczenie w kraju lub Strefie Schengen.

Pobyt cudzoziemców w Polsce – wymogi prawne

Cudzoziemiec, który przyjeżdża do Polski na dłuższy czas, ma obowiązek uzasadnić cel oraz warunki planowanego pobytu. Do obecności na terytorium RP jest uprawniony przez okres wynikających z posiadanej wizy Schengen oraz wydanych przez władze polskie: wiz długoterminowych lub dokumentów pobytowych. Długość pobytu zależy od posiadanych dokumentów i uprawnień. Może przybierać następujące formy:
  • pobyt w ramach ruchu bezwizowego – cudzoziemiec ma prawo do pobytu na terenie Polski przez okres 90 dni w okresie 180-dniowym (lub przez okres wynikający z umowy o ruchu bezwizowym podpisanej przez UE lub Polskę z państwem, którego jest obywatelem),
  • pobyt na podstawie wydanej przez inne państwo członkowskie wizy długoterminowej lub dokumentu pobytowego – cudzoziemiec ma prawo do pobytu w innych państwach członkowskich niż to, które wydało wizę (w tym w Polsce) w czasie ważności wizy nieprzekraczającym 90 dni w okresie 180-dniowym.

Ponadto każdy cudzoziemiec, przebywający w Polsce, musi posiadać odpowiednie dokumenty, które ma obowiązek okazać w przypadku kontroli. To m.in. dokument podróży, a także dokumenty uprawniające cudzoziemca do pobytu na terytorium Polski (jeśli są one wymagane), czyli wiza lub dokument pobytowy.

Ubezpieczenie cudzoziemca zatrudnionego w Polsce

Warto dodać, że obcokrajowiec przebywający w Polsce ma obowiązek posiadać również dokument uprawniający do wykonywanej pracy, prowadzenia działalności gospodarczej lub powierzenia wykonywania pracy. Co więcej, w przypadku kontroli cudzoziemiec może zostać poproszony o wskazanie, że dysponuje odpowiednimi środkami finansowymi, by pokryć koszty związane z pobytem, (w tym ewentualne ubezpieczenie zdrowotne cudzoziemca pracującego w Polsce).

Ma także obowiązek posiadać i okazać na żądanie dokument potwierdzający posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego dla cudzoziemców w rozumieniu przepisów ustawy zdrowotnej lub dokument potwierdzający posiadanie podróżnego ubezpieczenia do wizy Schengen o minimalnej kwocie ubezpieczenia w wysokości 30 000 euro, ważnego przez okres pobytu cudzoziemca w Polsce.

Ubezpieczenie zdrowotne cudzoziemca pracującego w Polsce – legalna praca

Każdy cudzoziemiec, który przebywa na terytorium RP może podjąć tu pracę legalnie, jeśli spełni określone warunki. By zatrudnienie obcokrajowca było zgodne z prawem, musi on:

  • posiadać w paszporcie stempel, który świadczy o trwaniu procedury dotyczącej zezwolenia na pobyt,
  • posiadać ważną wizę,
  • posiadać zezwolenie na pobyt (sprawdź: ubezpieczenie zdrowotne dla karty pobytu)
  • przebywać w Polsce w ramach ruchu bezwizowego.

Co więcej, by praca cudzoziemca w Polsce była możliwa, pracodawca powinien uzyskać dla niego zezwolenie na pracę lub otrzymać wpis z urzędu, który informuje o powierzeniu pracy na podstawie oświadczenia albo ustalić, czy obcokrajowiec jest zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę (jeśli posiada zezwolenie na pobyt stały, ma zezwolenie na pobyt czasowy w celu kształcenia się na uczelni wyższej lub jest obywatelem państwa członkowskiego UE).

Ubezpieczenia społeczne cudzoziemców zatrudnionych w Polsce

Jak wskazuje ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, wszystkie osoby, które są:

  • pracownikami,
  • zleceniobiorcami,
  • prowadzącymi pozarolniczą działalność,

podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Co ważne, takim ubezpieczeniem powinni zostać objęci także cudzoziemcy, którzy pracują w Polsce, ponieważ – jak określają przepisy wyżej wspomnianej ustawy – wszystkie osoby fizyczne, bez względu na rasę, pochodzenie etniczne czy narodowość, podlegają polskim ubezpieczeniom społecznym, o ile wykonują pracę na obszarze Polski i na rzecz polskiego podmiotu. W tym przypadku przybiera ono formę ubezpieczenia zdrowotnego obcokrajowca.

Warto również dodać, że osoby, które posiadają ubezpieczenie cudzoziemca pracującego w Polsce, podlegają ustawodawstwu polskiemu. Tak więc przedsiębiorca zatrudniający obcokrajowca ma obowiązek opłacenia za niego składek na ubezpieczenie w ZUS-ie. Ich wysokość będzie zależała od wynagrodzenia brutto pracownika/zleceniobiorcy.

Obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym objęci są m.in.:

  • członkowie rad nadzorczych,
  • członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych,
  • duchowni,
  • osoby pobierające zasiłek dla bezrobotnych,
  • osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą,
  • osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
  • posłowie i senatorowie pobierający uposażenie,
  • pracownicy (z wyłączeniem prokuratorów),

Jeśli osoba nie spełnia warunków do obowiązkowego objęcia ubezpieczeniami emerytalnemu i rentowemu, ma prawo przystąpić do tych ubezpieczeń dobrowolnie.

Zatrudnianie cudzoziemców – podsumowanie

Cudzoziemcy w Polsce stanowią coraz liczniejszą grupę pracowników. Zatrudnianie ich dodatkowo ułatwiają nowe przepisy, które weszły w życie 29 stycznia 2022 roku. Upraszczają one bowiem procesy związane z zatrudnieniem obcokrajowców. Jedna z większych zmian, które wprowadzają, dotyczy ustanowienia pierwszeństwa w rozpatrywaniu wniosków o zezwolenia na pracę dla przedsiębiorców prowadzących działalność o znaczeniu strategicznym dla gospodarki narodowej (ich wykaz jest określony w rozporządzeniu). Druga zmiana dotyczy tego, że cudzoziemiec składający wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę nie musi już przedstawiać dokumentów potwierdzających posiadania miejsca zamieszkania w Polsce i poświadczających posiadanie źródła dochodu. Wprowadzono zaś wymóg, który wskazuje, że taka osoba musi otrzymywać wynagrodzenie nie niższe niż aktualnie obowiązujące wynagrodzenie minimalne. Ponadto – w ramach nowych przepisów – został rozszerzony katalog przypadków, które wskazują, kiedy nie trzeba składać nowego zezwolenia o pracę.

Jeżeli należysz do osób, które planują studia w Polsce, sprawdź ubezpieczenie dla studenta obcokrajowca.